Waar was ik gebleven met mijn verslagje? Oh ja, we zouden naar de Cu Chi tunnels gaan!

Bij de tour naar de Cu Chi tunnels hoorde ook een bezoek aan de Cao Dai tempel. De Cao Dai tempel is door één bekende bezoeker (een Franse schrijver) beschreven als het meest vulgaire gebouw dat als geloofshuis moet dienen dat ooit door mensen gebouwd is. Toen we daar na bijna 4 uur rijden aankwamen leek het van de buitenkant niet heel bijzonder, maar van de binnenkant was het net de Efteling! Fata Morgana bijvoorbeeld. Echt ontzettend uitbundig qua kleuren en decoraties, met draken om elke pilaar gewikkeld. Heel apart. Ook erg modern. We konden net het eerste gedeelte van een ceremonie meemaken. Cao Dai als geloof probeert verschillende elementen van verschillende geloofsovertuigingen te combineren en wil daar het nieuwe wereldgeloof van maken. Tot nu toe hebben ze pas/al 2 miljoen volgelingen, dus ze hebben nog even te gaan...

Daarna door naar de Cu Chi tunnels, weer zo'n 2 uur terug richting HCMC. De Cu Chi tunnels zijn afkomstig uit de Vietnamoorlog. Het was een netwerk van zo'n 250 km en het tunnelsysteem bestond uit 3 verdiepingen. Er waren hele huizen en scholen onder de grond. Dit kregen we allemaal te horen in een informatievideo die in een soort hut werd afgespeeld. Vervolgens kregen we een rondleiding door een Cu Chi tunnel-dorp, soms waren er wel huizen boven de grond namelijk, die dan een ingang naar het tunnelcomplex hadden. Erg informatief weer. Ook mochten we een 'officiële' ingang proberen die zelfs nog vergoot was voor de touristen, superkrap! Uiteindelijk was het dan zover en mochten we echt de tunnels in. De gids (soort soldaat/parkwachter) legde nog uit dat er 3/4 mogelijkheden waren:
- na een paar meter kruipen kon je naar uitgang 1
- als je je goed voelde kon je nog wat verder kruipen naar uitgang 2
- iets verderop was uitgang 3
- die-hard konden naar uitgang 4
Een paar mensen uit de groep gingen de tunnels überhaupt niet in. Ik kroop erin en ging er bij uitgang 1 weer uit. Smal, donker, benauwd, 20 mensen achter je die verder willen, pfff, dat werkt erg op mijn zenuwen! Eenmaal boven keek ik bij de andere uitgangen waar Michiel eruitkwam. Maar hij kwam maar niet. De gids wilde al verdergaan, dus ik riep nog nee, mijn vriend zit nog beneden! En de gids zei "Yes, he's coming out there". Michiel was de enige die naar uitgang 4 ging, zelfs de gids ging er bij uitgang 3 uit! Michiel zei wel dat hij aan het einde moest tijgeren, zo smal was het. Pfoe, blij dat ik daar niet was!

Donderdag zijn we met de bus naar Phnom Penh gegaan, de hoofdstad van Cambodja. De busreizen hier zijn altijd wel vermoeiend,  omdat er de hele weg karaoke-clips worden gedraaid. En nee, geen leuke Britney Spears liedjes, maar Thais/Lao/Vietnamees/Khmer kattengejengel (serieus, denk aan zoetsappige Jan Smit liedjes uit zijn vroege jeugd). En de bussen rijden, als ze flink de vaart erin hebben, zo'n 40 km per uur...

In Phnom Penh hebben we vrijdag eerst het Royal Palace en de Silver Pagoda gezien. Deze staan beiden op 1 groot gebied en er stonden allemaal grote en kleine bijgebouwtjes in het complex. Erg mooi, heel Aziatisch qua stijl. Er waren veel boeddhabeelden en er was veel van goud en van zilver. Bij de Silver Pagoda bijvoorbeeld is de vloer betegeld met zilveren tegels die 1 kg per stuk wegen, waardoor de vloer in dat gebouw 5 ton weegt.

's Middags hebben we het nationaal museum bekeken (veel informatie over de ruïnes van Angkor). Veel beelden waren erg Indiaas qua stijl en thema, dus vaak konden we zeggen: hey, dat is die en die! Van die en die legende! Daarna hebben we samen achterop een moto (motor die als taxi fungeert) gezeten om naar het Tuol Sleng museum te gaan. Dit museum is beter bekend als S-21, of Security Prison 21. Tijdens de Khmer ROuge (attentie, geschiedenislesje!) in de jaren '75-'79 werden hier mensen gevangen gehouden, gemarteld en vermoord. Vroeger was het gebouw een school (zo zag het er ook nog uit). De mensen die gevangen gehouden werden waren heel divers: studenten, hoger opgeleiden, monniken, soldaten, buitenlanders, mensen die Frans konden spreken, eigenlijk iedereen die niet aan het prototype 'boer' voldeed. Ook oude mannen, vrouwen, kleine kinderen. Waarom? De Khmer Rouge was een beweging die communistisch en totalitair van aard was, en ze wilden dat iedereen in de rijstbouw werkte zodat ze rijst konden exporteren en van die opbrengsten een beter land konden bouwen. Mislukte falikant, de rijstoogst was niet groot genoeg, maar de Khmer Rouge besloot toch alle rijst te exporteren en de bevolking arm en hongerig te houden. Mensen moesten een stanxaard uniform aan (zwarte kleding) en ze moesten zelf slippers maken van autobanden. Er was geen geld, de Khmer Rouge had dit allemaal vernietigd. Mensen werden de stad uit gejaagd om op het platteland te werken.

In het museum waren nu verschillende tentoonstellingen, o.a. over de martelmethoden, hoe de cellen eruit zagen, rijen met foto's van de mensen die hier vermoord zijn (uiteindelijk hebben slechts 7 mensen S-21 overleefd, en er zijn zeker 20.000 mensen opgesloten geweest), foto's en verhalen van mensen die er gewerkt hebben, foto's en verhalen van mensen die er iemand kwijt zijn geraakt en foto's en gedachten van een fotograaf/journalist die in de periode '75-'79 in Cambodja op bezoek is geweest (dit gebeurd bij hoge uitzondering) en allemaal 'gestage-de' ontmoetingen en gebeurtenissen voorgeschoteld kreeg (en daardoor een mooi beeld kreeg van Cambodja, De Khmer Rouge en het communisme). Erg indrukwekkend en interessant.

Zaterdag zijn we naar de Killing Fiels gegaan. Deze liggen 15 km buiten Phnom Penh en hier zijn zeker 8.000 mensen om het leven gebracht die vaak ook in S-21 zaten. Er stond een glazen toren met daarin de schedels en botten van lichamen die uitgegraven zijn. OOk lag er kleding van de mensen, soms ook baby-kleding. Op het terrein waren grote kuilen van uitgravingen te zien, en bij sommige kuilen stonden bordjes, bijvoorbeeld met "mass grave with 166 bodies without heads". Uit de grond rond de massagraven staken veel stukjes textiel, oude kleding? De gevangen werden omgebracht door ze dood te slaan, dit om dure kogels te besparen. Baby's en kleine kinderen werden aan hun beentjes opgetild en tegen een bepaalde boom doodgeslagen. Gruwelijk, welk normaal mens kán dat doen? Nog steeds kan ik er niet bij met mijn hoofd, het heeft me die dag ook de hele dag dwars gezeten.

's Middags zijn we naar de Russian Market gegaan, hier werd nepkleding verkocht en heel veel souveniers. De nepkleding was maar zo-zo (bovendien was er geen ruimte voor onderhandeling?), veel H&M-kleding voor 3-5 dollar (maar in Nederland in de sale is dat ook helemaal niet zo duur!) en WE-kleding, ook veel Abercrombie & Fitch, Banana Republic, Ralph Lauren en Lacoste. Ook veel dvd's/cd's/pc-programma's, dus Michiel was niet weg te slaan uit de kleine shopjes. En we hebben vandaag gehoord dat ons postpakket uit India (weten jullie nog?) is aangekomen! Hoezee!!!

Zondag weer een busreis gemaakt om naar Kampot te gaan. Dit is een plaatsje in het zuiden van Cambodja, bijna aan zee. Het was echt een piepklein dorpje, en er hing een beetje een Tsjernobyl-achtige feeling. Het was half uitgestorven, maar ook een beetje vergane glorie. Heel raar. Maar wel leuk! Zondag hebben we lekker gerelaxt, een beetje gelezen op een gemeenschappelijk balkon en lekker geluncht en gegeten.

Maandag hebben we een motorbike/scooter/brommer gehuurd, het was een beetje ene hybride vorm hihi, en zijn we door de omgeving gecrosst. Samen op 1 motor, lekker knus. Allebei leuke stukken gereden, soms op 'snelweg', soms op landweggetjes met kuilen (grapje: we gingen we met 120 kuilen per uur over de weg!). Allebei een helmpje op (Michiel een roze omdat de zwarte die ik op had te klein was voor zijn grote hoofd haha!) en het echte Cambodja in ons opnemen. We reden door de omgeving rond omdat er allerlei grotten waren. De eerste grot was erg groot en we moesten veel klimmen en klauteren, heel erg leuk en spannend. Een paar kinderen uit de buurt leidden ons rond. We hebben geluncht in Kep, een klein plaatsje 25 km van Kampot, en dat lag wel aan zee. Maar dat dorpje was nog kleiner, dus nog uitgestorvener. 's Middags nog 2 grotten bekeken, de laatste grot was erg bekend doordat daarin nog een Hindoe-tempel stond. Erg bijzonder en mooi. Toen we buiten kwamen begon het al te schemeren, en het was nog een flink eind rijden (hobbelen) naar Kampot, dus een race tegen de klok gehouden om voor het definitieve donker thuis te zijn. Gelukkig is alles goed gegaan!

Dinsdag weer een pittoge busreis achter de rug om van Kampot via Phnom Penh in Siem Reap te komen. Siem Reap is de basis vanwaar je de ruïnes van Angkor kunt bekijken. Wel was het erg lastig om hier een fatsoenlijk en betaalbaar guesthouse/hotel te vinden. Maar Woensdagochtend is dat toch gelukt. Woensdagavond hebben we het ticket voor Angkor gekocht (40 dollar voor 3 dagen, oef) en omdat we het ticket na 5 uur kochten, mochten we 'gratis' een zonsondergang bekijken op woensdag! Deze hebben we bij Angkor Wat (het bekendste gebouw van de Angkor ruïnes) doorgebracht. Heel erg mooi, het zachte licht op de mooie tempels. Het was nog best druk met touristen, daar moeten we echt nog even aan wennen. Een groot verschil tussen veel mensen (India) en veel touristen (rest van de reis).

Vandaag hebben we al flink wat andere tempels in Angkor bekeken. We zijn eerst naar een hele verre tempel gereden (met een tuktuk, die ongeveer 50 meter voor de tempelingang motorpech kreeg...) en die was heel petit. Het was gebouwd als ene grote tempel, maar dan op een schaal die geschikt is voor kleine kinderen. Heel gek. Daarna nog wat andere tempels bekeken, sommige heel bijzonder, bijvoorbeeld een tempel in een vijvertje. Andere waren helemaal vervallen, een beetje à la Tomb Raider inclusief bomen die over/in de tempels groeien (de echte Tomb Raider tempel ligt hier ook, die gaan we morgen bekijken!). Heel erg mooi allemaal, en Michiel en ik houden vooral van de vervallen ruïnes waar we eindeloos door kunnen rondlopen en waar we allerlei mooie plekjes kunnen ontdekken.

Morgen en overmorgen gaan we verder met het ontdekken van Angkor, en dan gaan we ook weer naar Angkor Wat. Morgen gaan we daar de zonsopgang bekijken (kortom: we worden om 04.30 uur opgehaald bij het hotel, pfff!) en dan maken we er waarschijnlijk niet zo'n lang dagje van! Ik ga dus ook maar snel dit bericht plaatsen en de foto's uploaden, en dan kruip ik lekker mijn hotelbedje in!